1 มีนาคม 2566
กราฟผม คืออะไร สำคัญอย่างไร คนปลูกผมต้องรู้!
ด้วยสภาพสังคมที่เปลี่ยนไปในปัจจุบันทำให้ผู้คนหันมาให้ความสนใจปัญหาผมร่วง ผมบาง ศีรษะเถิกและศีรษะล้านกันมากขึ้น ซึ่งภาวะดังกล่าวมีสาเหตุและปัจจัยหลายอย่าง ไม่ว่าจะเป็นกรรมพันธุ์ ฮอร์โมน DHT ความเครียด สารเคมี และอื่นๆ ปัจจุบันการปลูกผมถาวรเป็นวิธีหนึ่งที่หลายคนเลือกใช้แก้ปัญหาผมร่วงผมบาง เพราะเป็นวิธีที่เห็นผลได้ชัดเจนและถาวร รวมถึงหากทำโดยผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางก็ให้ผลลัพธ์ที่เป็นธรรมชาติ และผลข้างเคียงในการรักษาน้อย ผู้ที่สนใจ ปลูกผม ควรศึกษาข้อมูลให้ดี เพื่อให้เข้าใจคำศัพท์เฉพาะต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการศัลยกรรมปลูกผม เพื่อให้เข้าใจตรงกันและประโยชน์สูงสุดต่อทั้งผู้ใช้และผู้ให้บริการ
บทความนี้จะพาทุกคนไปทำความเข้าใจว่า กราฟผม คืออะไร ปลูกผม 1 กราฟ หมายความว่าอะไร พร้อมทั้งอธิบายทุกอย่างที่เกี่ยวข้องกับกราฟผมและการศัลยกรรมปลูกผมถาวร ถ้าพร้อมแล้วไปดูพร้อมกันเลย
ทำความรู้จักกับ SkinX แอปพลิเคชันพบหมอผิวหนังออนไลน์ ที่ได้รวบรวมเหล่าทีมแพทย์ผิวหนังเฉพาะทางจากโรงพยาบาลและคลินิกชั้นนำมากมายถึง 210 คน มาให้คำปรึกษาด้านผิวหนังโดยเฉพาะ รวมถึงให้คำปรึกษาด้านศัลยกรรมความงามอย่าง “ศัลยกรรมปลูกผม” สามารถเริ่มปรึกษาครั้งแรกได้โดยไม่เสียค่าใช้จ่าย
สารบัญบทความ
ในยุคที่การโฆษณามีส่วนต่อการตัดสินใจของผู้บริโภค หลายคลินิกหรือสถานพยาบาลจึงมีกลยุทธ์ในการชักจูงแตกต่างกันไป หนึ่งในนั้นคือเรื่องของราคาโฆษณา จึงเห็นได้ว่ามีสถานพยาบาลหลายแห่งรับปลูกผมด้วยคำว่า “ปลูกผม 1 กราฟ ราคาเพียงไม่กี่สิบ 80 บาท” ในขณะที่อีกหลายแห่งก็ราคาสูงกว่าหลายเท่า ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น?
กราฟผมคืออะไร?
ผู้ที่กำลังศึกษาเกี่ยวกับการศัลยกรรม ปลูกผม ถาวร คงต้องเคยเห็นผ่านตากับคำว่า กราฟผม หรือ ปลูกผม 1 กราฟและอาจเกิดความสงสัยว่ากราฟผม คืออะไร กราฟผมกับเส้นผมคืออย่างเดียวกันหรือไม่หลายคนอาจจะเข้าใจผิดคิดว่า ปลูกผม 1 กราฟ คือ ปลูกผม 1 เส้น
โดยปกติ “กราฟผม” หรือเรียกอีกอย่างว่า “กอรากผม” (บางแห่งอาจจะเขียนว่า กราฟท์ผม หรือ กราฟต์ผม 1 กราฟ หรือ 1 กอ) ที่ถูกนำออกมาจากหนังศีรษะจะประกอบด้วยเส้นผมตั้งแต่ 1-4 เส้น
สัดส่วนของกราฟผมแต่ละชนิดจะแตกต่างกันไปและส่งผลต่อความหนาแน่นของเส้นผมในแต่ละคน โดยความหนาแน่นนี้จะส่งผลต่อการผ่าตัดปลูกผมว่ามีจำนวนผมมากน้อยเพียงพอที่สามารถนำมาปลูกได้เท่าไหร่ โดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญที่ทำการรักษาจะสามารถประเมินความหนาแน่นนี้โดยใช้กล้องส่องผิวหนังหรืออาจกะด้วยสายตา
กราฟผม 1 กราฟมีเส้นผมทั้งหมดกี่เส้น
อย่างที่ได้กล่าวไปข้างต้นว่า 1 กราฟผม ประกอบด้วยเส้นผมประมาณ 1-4 เส้น ซึ่งแตกต่างกันในแต่ละตำแหน่งของหนังศีรษะ เช่น ท้ายทอยมักจะเป็นบริเวณที่มีความหนาแน่นของเส้นผมมากกว่าบริเวณอื่น และยังแตกต่างกันไปตามเชื้อชาติ ในคนที่ผมดูหนาแน่นกราฟผมส่วนใหญ่อาจจะมีเส้นผมอยู่ 3-4 เส้น ในขณะที่คนผมบาง 1 กราฟผมอาจจะมีเส้นผมเพียง 1-2 เส้นเป็นส่วนใหญ่
ดังนั้นแม้จะปลูกผมวิธีเดียวกัน ด้วยทีมแพทย์เดียวกัน ใช้เทคนิคเหมือนกัน กราฟผมจำนวนเท่ากัน แต่ผลลัพธ์ที่ได้ของแต่ละคนจึงต่างกันออกไป แพทย์มักจะเลือกกราฟผมคละกันไปทั้งกราฟผมที่มีเส้นผม 1 เส้น ไปจนถึงกราฟผมที่มีเส้นผม 4 เส้นเพื่อให้ผลลัพธ์ดูเป็นธรรมชาติมากที่สุด
กราฟผมที่ใช้สำหรับปลูกผมนำมาจากไหน
ส่วนใหญ่แพทย์มักจะเลือกใช้กราฟผมบริเวณท้ายทอย หรือหลังกกหู เป็นบริเวณผู้ให้ (donor site) เพราะนอกจากจะเป็นบริเวณที่มีความหนาแน่นแล้วยังเป็นบริเวณที่เส้นผมมีความแข็งแรง ยังเป็นบริเวณที่ได้รับผลกระทบจากฮอร์โมน DHT น้อย ทำให้ผมไม่บริเวณดังกล่าวไม่ค่อยหลุดร่วงหรือเส้นเล็กลง
โดยฮอร์โมน DHT (Dihydrotestosterone) เป็นฮอร์โมนเพศชายที่มีทำให้เกิดอาการผมบาง ผมร่วง ศีรษะเถิกและศีรษะล้าน หากมีฮอร์โมน DHT มากจะไปยับยั้งให้การเจริญเติบโตของเซลล์รากผมลดลงทำให้เส้นผมขนาดเล็กลง หลุดร่วงมากขึ้น และในระยะยาวกลายเป็นศีรษะล้านในที่สุด
จำนวนกราฟผมที่สามารถนำมาใช้ปลูกผมได้
หลังจากที่ได้ทราบกันแล้วว่าปลูกผม 1 กราฟคืออะไร ต่อไปคือจำนวนกราฟผมบริเวณหลังท้ายทอยที่สามารถนำไปปลูกผมได้ ซึ่งความสำคัญของการผ่าตัดให้ได้ผลดีคือการนำผมจากบริเวณผู้ให้ (donor site) ออกไปมากเพียงพอที่จะแก้ปัญหาผมร่วงผมบางของเราได้ โดยต้องไม่นำกราฟผมออกไปมากเกินไปจนบริเวณผู้ให้ดูแหว่ง บางชัดเจนไม่สวยงาม หรือมีปัญหา
ทั้งนี้จำนวนกราฟผมที่สามารถใช้ได้จะขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล ขึ้นกับทั้งความหนาและความหนาแน่นของเส้นผม ซึ่งต้องประเมินเป็นรายๆ ไป
กราฟผมที่มีสุขภาพดี ทำให้การปลูกผมได้ผลลัพธ์ที่น่าพึงพอใจ
ยิ่งกราฟผมมีสุขภาพที่ดีมากเท่าไหร่ จะยิ่งทำให้ผลลัพธ์ของการศัลยกรรมปลูกผมเป็นที่น่าพึงพอใจ ดังนั้นนอกจากแพทย์ต้องคัดเลือกกราฟผมที่มีสุขภาพแข็งแรงสมบูรณ์ ในการผ่าตัดยังต้องระมัดระวังไปถึงขั้นตอนการเคลื่อนย้ายและการเก็บรักษากราฟผม เพื่อให้กราฟผมยังคงสภาพแข็งแรงและสมบูรณ์ที่สุดในขณะที่นำมาทำการปลูก เพื่อให้ผมที่งอกขึ้นมาใหม่หลังจากปลูกผมเป็นเส้นผมที่แข็งแรง
ในระหว่างขั้นตอนการปลูกผมถาวร มีปัจจัยหลายอย่างที่มีผลต่อความอยู่รอดของกราฟผม เช่น ระหว่างการเคลื่อนย้ายกราฟผม ถ้าไม่ได้รับการเก็บรักษากราฟผมที่ดีอาจจะทำให้เซลล์รากผมตายก่อนปลูกถ่าย ทำให้ผมที่ปลูกลงไปไม่แข็งแรงหรืออาจจะไม่งอกใหม่ได้
ปัจจัยที่ส่งผลต่อประสิทธิภาพกราฟผมขณะผ่าตัดปลูกผม มีดังนี้
- ระยะเวลาในการรอปลูกถ่ายกราฟ
ยิ่งระยะเวลาที่กราฟผมอยู่นอกร่างกายนานเท่าไหร่ จะยิ่งส่งผลต่อประสิทธิภาพความแข็งแรงของเส้นผม ระยะเวลาในการผ่าตัดนานไปจึงไม่ดี แพทย์จึงต้องพยายามให้กราฟผมอยู่นอกร่างกายในระยะเวลาที่ไม่นานจนเกินไป และอาจจะใช้ตัวช่วยอย่างน้ำยาแช่กราฟผมเพื่อชะลอการเผาผลาญของเซลล์รากผม
- ความชุ่มชื้นในอากาศ
ในขณะทำการผ่าตัดจะต้องไม่ปล่อยให้กราฟผมแห้ง เพราะจะทำให้เซลล์รากผมตายได้ ซึ่งเมื่อนำไปปลูกผมก็อาจจะไม่ขึ้นหรือได้ผลลัพธ์ที่ไม่ดี ดังนั้นในช่วงรอการปลูกผม กราฟผมจึงจำเป็นต้องถูกแช่อยู่ในน้ำยาแช่กราฟหรือในบางแห่งอาจใช้น้ำเกลือ, platelet rich plasma (PRP) เพื่อรักษาความชุ่มชื้นไว้ตลอดเวลา
- น้ำยาแช่กราฟผมที่ได้มาตรฐาน
น้ำยาแช่กราฟผมที่ได้มาตรฐานจะช่วยยืดอายุของเซลล์รากผมออกไปและช่วยให้เซลล์รากผมอยู่นอกร่างกายได้นานขึ้น และเพิ่มโอกาสให้ปลูกผมติดมากยิ่งขึ้น
- การบาดเจ็บหรือความเสียหายต่อกราฟผม
ในระหว่างการผ่าตัดปลูกผมจะต้องมีการขนย้ายกราฟผมไปมา ในขั้นตอนนี้ทีมแพทย์จะต้องมีความระมัดระวังอย่างสูงในการจับหรือเคลื่อนย้ายกราฟ เช่นไม่การจับกราฟแรงเกินไป การหั่นกราฟแรงและขาด ปัจจัยเหล่านี้ทำให้เกิดความเสียหายหรือการบาดเจ็บต่อกราฟผม ซึ่งจะส่งผลให้การปลูกผ่าตัดปลูกผมได้ผลลัพธ์ที่ไม่ดีเท่าที่ควร ดังนั้นการเลือกแพทย์และทีมแพทย์ที่มีความชำนาญรวมทั้งละเอียดรอบคอบจึงเป็นเรื่องสำคัญ
ศัลยกรรมปลูกผม 1 ครั้ง ควรใช้กราฟผมกี่กราฟ ?
จำนวนกราฟผมที่ใช้ต่อการทำศัลยกรรม 1 ครั้ง จะขึ้นอยู่กับบริเวณที่พบปัญหาผมร่วงผมบางว่ามีปัญหามากน้อยเพียงใด โดยแพทย์จะประเมินจำนวนกราฟผมที่จะใช้ในการศัลยกรรมปลูกผมในแต่ละคนจำนวนไม่เท่ากัน แพทย์จะค่อยๆปลูกผมทีละกราฟ ดังนั้นการปลูกผม 1 ครั้งอาจจะใช้เวลานาน 8-12 ชั่วโมง ทั่วไปแล้วการศัลยกรรมปลูกผม 1 ครั้ง ไม่ควรใช้กราฟผมเกิน 3,000 กราฟ เพราะจะทำให้การปลูกผมใช้เวลานาน เมื่อกราฟผมอยู่นอกร่างกายเป็นระยะเวลานานเกินไปจะทำให้เซลล์รากผมเสื่อมสภาพหรือเซลล์รากผมตาย ส่งผลให้ประสิทธิภาพในการศัลยกรรมปลูกผมลดลง
นอกจากนี้การปลูกผมที่ใช้จำนวนกราฟผมมากๆ หากประเมินไม่ดีจะทำให้กราฟผมมีความหนาแน่นมากเกินไปต่อหนึ่งพื้นที่ที่จำกัด กราฟผมจะแย่งอาหารและออกซิเจนกัน คล้ายกับต้นไม้ที่แย่งกันโต รวมนอกจากนี้จำนวนกราฟที่มากขึ้นหมายถึงจะต้องใช้เวลาในการผ่าตัดที่มากขึ้น ซึ่งส่งผลต่อปริมาณยาชาที่ต้องใช้ เนื่องจากใช้ได้อย่างจำกัด หากใช้ในปริมาณที่มากเกินไปจะส่งผลเสียต่อร่างกาย
เมื่อทราบเช่นนี้แล้ว หากตัดสินใจเข้ารับการปลูกผมควรทำความเข้าใจให้ละเอียดกับแพทย์ผู้ทำการผ่าตัดว่าจำนวนที่ประเมินคือจำนวนเส้นผมหรือจำนวนกราฟ เพราะในบางที่ 1 กราฟ อาจหมายถึงแค่ 1 เส้นผมเท่านั้น ซึ่งทำให้การประเมินดูต้องใช้จำนวนมากกว่าปกติได้ นอกจากนี้เราก็จะทราบว่าการใช้กราฟที่มากก็ไม่ได้แปลว่าจะได้ผลดีเสมอไป
เทคนิคที่ใช้ปลูกผมกับจำนวนกราฟ
ทุกคนทราบหรือไม่ว่าเทคนิคที่ใช้สำหรับการศัลยกรรมปลูกผมมีผลต่อจำนวนกราฟที่สามารถปลูกได้ โดยทั่วไปเทคนิคที่ใช้ในการปลูกผมจะแบ่งออกเป็น 2 ประเภท ได้แก่ FUT (follicular unit transplantation) และ FUE (follicular unnit extraction) ซึ่งต่างกันที่ขั้นตอนการเก็บกราฟจากบริเวณผู้ให้หรือท้ายทอย
- เทคนิค FUT จะเก็บกราฟโดยการลงใบมีดตัดบริเวณหนังศีรษะเป็นชิ้นยาวรูปวงรี และนำชิ้นผิวหนังมาหั่นแบ่งเป็นกราฟเล็กๆ เพื่อนำมาใช้ในการปลูกต่อไป แพทย์จะทำการเย็บผิวบริเวณแผล ดังนั้นวิธีนี้จึงมีข้อเสียคือทำให้มีแผลเป็นยาวเป็นเส้นที่บริเวณท้ายทอย ซึ่งหากไว้ผมยาวก็สามารถบดบังได้ แต่มีข้อดีคือสามารถเก็บกราฟได้จำนวนมาก จึงเหมาะสำหรับผู้ที่ผมบางหรือล้านค่อนข้างมากและต้องใช้จำนวนกราฟผมในการปลูกเยอะ
- เทคนิค FUE แพทย์จะเก็บกราฟโดยการใช้เครื่องเจาะขนาดเล็กขนาดเท่ารูปลายปากกาเจาะบริเวณหนังศีรษะ จากนั้นใช้คีมทางการแพทย์คีบกราฟผมออกมาเพื่อนำไปปลูกลงไปในตำแหน่งที่เจาะ โดยการนำลงไปปลูกในตำแหน่งที่เจาะยังสามารถแบ่งย่อยๆตามอุปกรณ์ที่ใช้ได้เป็น
- Pre-slit and forceps คือ การใช้เข็มทางการแพทย์เจาะรูและหยอดกราฟผมใส่ทีละกราฟ ดังนั้นวิธีนี้จะใช้เวลานาน แต่มีความละเอียด และหนังศีรษะถูกรบกวนน้อย สามารถปลูกได้หนาแน่น
- Implanter คือ การใช้เครื่องมือทางการแพทย์ที่เรียกว่าปากกาปลูกผม (Implanter) โดยจะเห็นคำทางการค้าเรียกวิธีนี้อีกชื่อว่า DHI (direct hair implantation) ที่แพทย์จะใช้ส่วนที่เป็นเข็มบริเวณปลายปากกาแทงลงไปที่หนังศีรษะและใส่ผมที่จะปลูกลงไปในขั้นตอนเดียว จึงทำให้ประหยัดเวลาได้มากกว่า ผลลัพธ์อาจต่างออกไปตามชนิดและขนาดปากกาที่เลือกใช้
โดยแพทย์จะ ซึ่งปากกาปลูกผมจะใช้ให้หนังศีรษะไม่ตึงมาก จึงทำให้สามารถปลูกผมได้หนาแน่นมากกว่าเทคนิคปลูกผมแบบ FUT และ FUE
ปัญหากราฟผมหลุดเกิดขึ้นได้หรือไม่
ปัญหากราฟผมหลุดเป็นปัญหาที่สามารถเกิดขึ้น โดยมีสาเหตุและปัจจัยหลายอย่างที่ทำให้กราฟผมที่ปลูกไปแล้วหลุด โดยสาเหตุที่ทำให้กราฟผมหลุด สามารถแบ่งออกเป็น 2 สาเหตุหลักๆ ได้แก่
- การดูแลหลังปลูกผม
การดูแลหลังปลูกผมถือว่าเป็นขั้นตอนที่มีความสำคัญมากเป็นอันดับต้นๆ ของการปลูกผม เพราะถ้าหากดูแลไม่ดี หรือดูแลผิดวิธีอาจจะทำให้เกิดปัญหากราฟผมหลุดได้ โดยแนะนำให้หลีกเลี่ยงพฤติกรรมต่อไปนี้ที่อาจจะทำให้กราฟผมหลุด เช่น จับกราฟผมที่ปลูกบ่อยๆ แกะเกาสะเก็ดแผล เช็ดเลือดเช็ดผมแรงๆ สระผมผิดวิธี การกระแทกบริเวณที่เพิ่งทำการปลูกหรือการทำกิจกรรมต่างๆ ที่ทำให้ความดันเลือดที่แผลสูงขึ้น
- แพทย์ไม่ชำนาญ
ถ้าหากแพทย์เจาะรูปลูกผมไม่พอดีกับชนิดของกราฟผม ไม่ว่าจะเป็น รูเล็กไป หรือ รูใหญ่ไป ก็จะส่งผลให้กราฟผมที่ปลูกไปแล้วหลุดได้ง่ายกว่าปกติ ซึ่งถ้าหากกราฟผมที่หลุดก่อนที่เซลล์รากผมจะเชื่อมกับพื้นที่รอบๆ จะทำให้ผมไม่งอกขึ้นมาใหม่
วิธีประเมินจำนวนกราฟเบื้องต้น
การประเมินจำนวนกราฟผมที่ต้องใช้ในการศัลยกรรมปลูกผม จำเป็นต้องให้แพทย์เฉพาะทางที่มีความชำนาญในการปลูกผมเป็นคนประเมิน เพราะมีปัจจัยหลายอย่างที่แพทย์จำเป็นต้องพิจารณาและต้องใช้ความละเอียดรอบคอบ เพื่อให้ได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุดและผลข้างเคียงน้อยที่สุด
โดยปกติการผ่าตัดปลูกผม 1 ครั้งจะใช้จำนวนกราฟตั้งแต่ 500-3000 กราฟ ขึ้นกับบริเวณของปัญหา รูปหน้า และกราฟผมส่วนที่สามารถย้ายมาปลูกได้ เป็นต้น ในกรณีที่เมื่อประเมินแล้วว่าจำเป็นต้องใช้กราฟผมจำนวนมากกว่านั้น แพทย์ผู้รักษาอาจแนะนำให้แบ่งการรักษาออกเป็นครั้งย่อยๆ 1-3 ครั้ง การปลูกผมจำนวนมากในครั้งเดียวไม่ได้ให้ผลลัพธ์ที่ดีกับคนไข้เสมอไป และควรคำนึงไว้เสมอว่าหากประเมินจำนวนกราฟผมที่ต้องใช้มากเท่าไหร่ แปลว่าค่าใช้จ่ายหรือราคาปลูกผมจะยิ่งสูงมากขึ้นเท่านั้น ดังนั้นจึงควรให้แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านการปลูกผมจริงๆ เป็นคนประเมินเพื่อความคุ้มค่าและเหมาะสม และเป็นประโยชน์ต่อตัวเรามากที่สุด
แหล่งข้อมูลอ้างอิง
Heva Staff. (n.d.) What Is a Hair Graft?. HEVA Clinic. https://www.dentalhairclinicturkey.com/blog/what-is-hair-graft/#1000-grafts
Roshan, V. (2021, May 27). How Many Hair Grafts Do I Need For My FUE Hair Transplant?. The treatment rooms london. https://www.treatmentroomslondon.com/fue-hair-transplant-surgery/how-many-grafts-are-needed-for-each-area-of-hair-transplant/
Roshan, V. (n.d.). What is the donor area?. The treatment rooms london. https://www.treatmentroomslondon.com/aftercare-recovery/donor-area-recovery-time/
Jimenez, F., Vogel, J. E., & Avram, M. (2021). CME article Part II. Hair transplantation: Surgical technique. Journal of the American Academy of Dermatology, 85(4), 818–829. https://doi.org/10.1016/j.jaad.2021.04.063
Collins, K., & Avram, M. R. (2021). Hair Transplantation and Follicular Unit Extraction. Dermatologic clinics, 39(3), 463–478. https://doi.org/10.1016/j.det.2021.04.003
Cooley J. E. (2013). Optimal graft growth. Facial plastic surgery clinics of North America, 21(3), 449–455. https://doi.org/10.1016/j.fsc.2013.06.003
Korviriyakamol, T. (2022, December 29). ไขข้อสงสัย กราฟผมคืออะไร ปลูกผม 1 กราฟท์มีผมกี่เส้น?.
