ทำอย่างไร ให้ห่างไกลไขมันในเลือดสูง

ภาวะไขมันในเลือดสูง เป็นโรคที่เกิดจากการมีระดับไขมันในร่างกายปริมาณสูง อาจหมายถึงระดับคอเลสเตอรอลสูง หรือระดับไตรกลีเซอไรด์สูง ส่งผลให้หลอดเลือดอุดตัน เลือดไม่สามารถไหลเวียนได้อย่างปกติ มีความเสี่ยงต่อการเป็นโรคหัวใจและโรคหลอดเลือดได้

ภาวะไขมันในเลือดสูง ส่วนหนึ่งเกิดจากพฤติกรรมในการใช้ชีวิต และการรับประทานอาหารที่ไม่เหมาะสม ในบทความนี้ SkinX จะแนะนำให้รู้จักกับภาวะไขมันในเลือดสูง รวมถึงสาเหตุที่มาของการเกิดโรค วิธีดูแลตัวเองให้ปลอดภัย และสาระดี ๆ อีกมากมายที่ไม่ควรพลาด

SkinX แอปพลิเคชันพบแพทย์ผิวหนังออนไลน์ ช่วยให้การพบแพทย์เป็นเรื่องง่ายมากขึ้น โดยไม่ต้องไปรอพบแพทย์ที่คลินิก หรือโรงพยาบาลแบบเดิม ๆ คุณสามารถปรึกษาแพทย์ผิวหนังออนไลน์ได้ทุกเวลาที่ต้องการ อีกทั้งยังมีดีลสุดคุ้มอีกมากมาย ดาวน์โหลดแอปพลิเคชัน SkinX ได้เลยที่ App Store & Google Play

ภาวะไขมันในเลือดสูงคืออะไร

ภาวะไขมันในเลือดสูง หรือ Hyperlipidemia คือ ภาวะที่ร่างกายมีไขมันในเลือดผิดปกติ (Dyslipidemia) ซึ่งจะมีระดับคอเลสเตอรอลชนิดไม่ดี (LDL-Cholesterol) และไตรกลีเซอไรด์ (Triglyceride) สูง แต่มีระดับคอเลสเตอรอลชนิดดี (HDL-Cholesterol) ในร่างกายต่ำลง ภาวะไขมันในเลือดสูงจึงเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจ โรคหลอดเหลือดแข็ง และหลอดเลือดสมองอุดตันได้

ซึ่งโดยปกติร่างกายของเราสามารถสร้างไขมันได้ด้วยตัวเองจากตับ เพื่อนำมาใช้ในการย่อยอาหาร หรือสร้างฮอร์โมนต่าง ๆ แต่การรับประทานอาหารที่อุดมไปด้วยไขมันในปริมาณมากจนเกินไป จะทำให้ระบบการเผาผลาญไขมันในร่างกายทำงานผิดปกติ ส่งผลให้เกิดภาวะไขมันในเลือดสูงได้ อีกทั้งภาวะไขมันในเลือดสูงสามารถพบได้บ่อยในวัยกลางคนและวัยสูงอายุ

ไขมันในเลือดสูงเกิดจากอะไร

ภาวะไขมันในเลือดสูงไม่ได้เกิดจากขึ้นการรับประทานไขมันในปริมาณมากแค่อย่างเดียว แต่ยังมีสาเหตุอื่น ๆ ที่ส่งผลให้ไขมันในเลือดสูงได้ เช่น

เกิดจากความผิดปกติทางกรรมพันธุ์ ทำให้ร่างกายมีประสิทธิภาพในการเผาผลาญไขมันลดลง
เกิดจากการใช้ยาบางชนิดในการรักษา เช่น ยาขับปัสสาวะ ยาคุมกำเนิด และสเตียรอยด์
เกิดจากการเป็นโรคของต่อมไร้ท่อบางชนิด โรคตับ และโรคไตบางชนิด
เกิดจากการสูบบุหรี่เป็นประจำ
เกิดจากการไม่ออกกำลังกาย
เกิดจากการรับประทานอาหารผิดหลักโภชนาการ

การรับประทานอาหารที่มีไขมันสูง เช่น ของมัน ของทอด
การรับประทานเนื้อสัตว์ที่มีไขมันสูง เช่น หมูสามชั้น สันคอหมู
การรับประทานอาหารที่มีส่วนประกอบที่มีน้ำตาลมาก เช่น ของหวาน ลูกอม
การรับประทานอาหารแปรรูปที่มาไขมันทรานส์ต่าง ๆ เช่น นม เนยเทียม และโดนัท
การรับประทานอาหารมากเกินความจำเป็นของร่างกาย
การรับประทานเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ ในปริมาณมากและเป็นประจำ

ไขมันในเลือดสูงมีอะไรบ้าง

ไขมันที่พบในภาวะไขมันในเลือดสูงมี 2 ประเภท คือ

1. คอเลสเตอรอล (Cholesterol)

คอเลสเตอรอล ส่วนมากพบในไข่แดง, อาหารทะเล, เครื่องในสัตว์, เนื้อสัตว์ติดมัน, นม และผลิตภัณฑ์จากนมที่มีไขมันสูง (โดยเฉพาะไขมันทรานส์) หากรับประทานในปริมาณมากจะทำให้มีระดับคอเลสเตอรอลในร่างกายสูง ทั้งนี้สามารถแบ่งชนิดคอเลสเตอรอลได้อีก ดังนี้

คอเลสเตอรอลชนิดไม่ดี (LDL-Cholesterol) เป็นคอเลสเตอรอลอันตรายที่ไปสะสมในผนังหลอดเลือด รวมตัวกับไขมันในร่างกาย ทำให้เกิดการอุดตันในหลอดเลือดแดง ก่อให้เกิดโรคหลอดเลือดหัวใจตีบตันได้
คอเลสเตอรอลชนิดดี (HDL-Cholesterol) เป็นคอเลสเตอรอลที่ช่วยกำจัดไขมันอันตรายให้ออกจากกระแสเลือด ต่อต้านการสะสมของไขมันในเส้นเลือด ลดความเสี่ยงในการเกิดเส้นเลือดหัวใจตีบอีกด้วย

2. ไตรกลีเซอไรด์ (Triglyceride)

ไตรกลีเซอไรด์ เป็นไขมันที่ร่างกายสร้างขึ้นจากตับ และสามารถพบได้จากการรับประทานอาหารประเภทไขมัน เช่น เนื้อสัตว์ติดมัน น้ำมัน เนย หรือไขมันต่าง ๆ ซึ่งหากรับประทานในปริมาณมาก สารอาหารดังกล่าวจะถูกเปลี่ยนเป็นไตรกลีเซอไรด์ หากร่างกายมีไตรกลีเซอไรด์สูงจะส่งผลให้ไขมันในเลือดสูง ทำให้เกิดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคอ้วน โรคตับอ่อนอักเสบ และโรคไขมันเกาะตับได้ ทั้งนี้บางคนอาจจะมีระดับคอเลสเตอรอล และไตรกลีเซอไรด์สูงจากกรรมพันธุ์ได้เช่นกัน

อันตรายจากไขมันในเลือดสูง

ในตอนแรกผู้ที่มีภาวะไขมันในเลือดสูงจะไม่แสดงอาการอะไร แต่ถ้าคุณมีค่าไขมันในเลือดที่สูงมากจะมีอาการ และมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคต่าง ๆ ตามมา ดังนี้

เหนื่อยง่ายกว่าปกติ รู้สึกแน่นหน้าอก
ระบบประสาททำงานผิดปกติ ผู้ป่วยบางรายมีอาการเดินโซเซ
ปวดข้อ แขน ขา ตึง เหยียดได้ไม่ถนัด
ปวดท้องรุนแรง บางรายถึงขั้นตับอ่อนอักเสบได้
โรคหัวใจขาดเลือด
โรคอัมพฤกษ์ อัมพาต

ค่าไขมันในเลือดเท่าไหร่ ถึงเป็นอันตราย

ภาวะไขมันในเลือดสูงเกิดขึ้นจากหลายสาเหตุ ซึ่งการมีไขมันในเลือดสูงจะทราบได้ก็ต่อเมื่อทำการเจาะเลือด โดยค่ามาตรฐานของระดับไขมันในเลือด และตรวจสอบด้วยค่าไขมันในเลือด ดังนี้

ค่าคอเลสเตอรอลรวม ไม่ควรเกิน 200 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร (mg/dl)
ค่าไตรกลีเซอไรด์ ไม่ควรเกิน 150 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร (mg/dl)
ค่าคอเลสเตอรอลชนิดไม่ดี (LDL-Cholesterol) ไม่ควรเกิน 130 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร (mg/dl)
ค่าคอเลสเตอรอลชนิดดี (HDL-Cholesterol)

ผู้ชายไม่ควรเกิน 40 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร (mg/dl)
ผู้หญิงไม่ควรเกิน 50 มิลลิกรัมต่อเดซิลิตร (mg/dl)

ไขมันในเลือดสูง ดูแลตัวเองอย่างไร

วิธีที่เราสามารถป้องกันตัวเองให้ห่างจากภาวะไขมันในเลือดสูงมีหลายวิธี ไม่ว่าจะเป็นการออกกำลังกายให้สม่ำเสมออย่างน้อย 3-4 ครั้งต่อสัปดาห์ จะทำให้ระบบเผาผลาญของร่างกายดีขึ้น อีกทั้งยังช่วยลดไขมันอุดตันในเส้นเลือดได้อีกด้วย

ต่อมาเรามาดูวิธีการเลือกรับประทานอาหารที่เป็นส่วนสำคัญในการดูแลสุขภาพ และลดไขมันอุดตันในเส้นเลือดได้เป็นอย่างดี มีอะไรบ้าง?

อาหารที่ควรเลี่ยง

อาหารจานด่วน เช่น มันฝรั่งทอด ไก่ทอด
เนื้อสัตว์ที่มีหนังและชั้นไขมัน เช่น ปีกไก่ หมูสามชั้น
เครื่องในสัตว์ เช่น ตับ สมอง กระเพาะ
สัตว์ที่มีกระดองแข็ง เช่น ปู หอยนางรม
อาหารที่มีไขมันอิ่มตัวสูง เช่น กะทิ เนย นม
เครื่องดื่มแอลกอฮอล์

อาหารที่ควรรับประทาน

ถั่วและธัญพืช เช่น อัลมอนด์ วอลนัท ถั่วลิสง เพราะถั่วอุดมไปด้วยเส้นใยที่ละลายน้ำได้ (Soluble Fiber) มีส่วนช่วยให้อิ่มนานขึ้นหลังรับประทาน จึงเป็นเหตุผลหนึ่งที่ถั่วเป็นอาหารที่มีประโยชน์ และเหมาะกับผู้ที่พยายามลดน้ำหนัก อีกทั้งยังช่วยลดไขมันในเลือดสูงและดีต่อหัวใจอีกด้วย
ผลไม้รสเปรี้ยว เช่น แอปเปิ้ล องุ่น สตรอเบอร์รี่ เนื่องจากมีส่วนช่วยในการเพิ่มไขมันดี และลดคอเลสเตอรอล
น้ำมันพืช การใช้น้ำมันพืชเหลว เช่น คาโนลา ทานตะวัน แทนเนย น้ำมันหมู หรือเนยขาว ทำอาหารจะช่วยลดไขมันไม่ดี ป้องกันไขมันอุดตันในเส้นเลือดได้
กระเทียม มีส่วนช่วยบรรเทาอาการต่าง ๆ ได้ดี รวมถึงยังช่วยลดไขมันในเลือดสูงได้อีกด้วย
ผักตระกูลกะหล่ำ ช่วยลดความผิดปกติของระบบเผาผลาญในร่างกาย อีกทั้งยังลดคอเลสเตอรอลชนิดไม่ดี จึงทำให้ช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดโรคไขมันในเลือดสูงได้ เช่น บรอกโคลี กะหล่ำปลี กะหล่ำดอก
ปลา การรับประทานปลาสัปดาห์ละ 2-3 ครั้งต่อสัปดาห์ช่วยลดไขมันไม่ดี ที่เป็นตัวการที่ทำให้เกิดไขมันในเลือดสูงได้ อีกทั้งโอเมก้า 3 ยังช่วยลดไตรกลีเซอไรด์ในกระแสเลือด และยังช่วยป้องกันการเต้นของหัวใจที่ผิดปกติ

สรุป

ภาวะไขมันในเลือดสูง เป็นโรคที่เกิดจากการมีระดับไขมันในร่างกายปริมาณสูง ส่งผลให้หลอดเลือดอุดตัน เลือดไม่สามารถไหลเวียนได้อย่างปกติ เพิ่มความเสี่ยงต่อการเป็นโรคหัวใจ และโรคหลอดเลือด ภาวะนี้พบได้บ่อยในวัยกลางคนและวัยสูงอายุ หากใครมีอาการหรือสัญญาณบอกถึงโรคไขมันในเลือดสูง ควรรีบไปปรึกษาแพทย์จะดีที่สุด

สำหรับใครที่ต้องการคำปรึกษาจากแพทย์ผิวหนังเฉพาะทาง ไม่ต้องเสียเวลาเดินทางไปพบแพทย์ที่โรงพยาบาล หรือคลินิกแบบเดิม ๆ อีกต่อไป เพียงแค่โหลดแอปพลิเคชัน SkinX พร้อมรับดีลสุดคุ้มมากมาย อีกทั้งยังได้รับคำแนะนำดี ๆ จากแพทย์เฉพาะทางโดยไม่เสียค่าใช้จ่าย

Reference

11 foods that lower cholesterol. (2021, August 13). Harvard Health Publishing. https://www.health.harvard.edu/heart-health/11-foods-that-lower-cholesterol

Hypercholesterolemia. (2022, January 8). Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/23921-hypercholesterolemia

Kohli, P. (2023, June 14). What to know about hyperlipidemia. Medical News Today. https://www.medicalnewstoday.com/articles/295385